Het aandeel van renovatie en hergebruik is in de architectuur gedurende de laatste jaren sterk toegenomen. Deze heroriëntatie op en dialoog met bestaande gebouwen leidt tot verschuivingen in de architectuur. Volgt vorm nog wel de functie? De renovatie van de MBO-vakschool Nimeto geeft antwoorden.

De Beurs van Brussel, gelegen tussen de monumentale boulevards en het doolhof van de middeleeuwse stad, was tot voor kort gesloten voor de burgers. De herbestemming door Robbrecht en Daem ontsluit alle gevels van het gebouw en verschaft het publiek toegang via een galerij. Meer dan een beleveniscentrum van Belgisch bier, is het gebouw omgeturnd tot een stedelijk ontmoetingscentrum.

De Amsterdamse architect Harry Elte ontwierp de Obrechtsjoel als een kunstwerk voor de Joodse gemeenschap. De architectuur verbindt de synagoge met de plek in Amsterdam Zuid en weerspiegelt het gebruik dat de sjoelgemeenschap ervan maakt. De dienstbare restauratie door Berend van der Lans (ArchitecturePlus) hint op een verdere openstelling van het gebouw. 

Een museum biedt onderdak aan een collectie, maar knoopt tegelijkertijd aan bij een geschiedenis en de manier waarop deze wordt herinnerd. In Paleis Het Loo is deze geschiedenis zo sterk aanwezig, dat de nieuwe uitbreiding geheel ondergronds is gemaakt. Dankzij een ijzersterke routing en het meesterlijke gebruik van daglicht, detaillering en materialen weet Dikkie Scipio van KAAN Architecten een boeiende architectonische ervaring te creëren.

In het Langeveldgebouw van de Erasmusuniversiteit Rotterdam weet Paul de Ruiter Architecten met een nieuw ventilatiesysteem 85% te besparen op fossiele energiebronnen. In het gebouw is deze duurzaamheid tastbaar gemaakt in comfortabele binnenruimtes.

In de Haagse wijk Morgenstond voerde Bureau Kroner op creatieve wijze een voorbeeldige renovatie uit door een schoolgebouw terug te brengen naar de eigenschappen die het van origine kent: functionaliteit, duurzaamheid en schoonheid. Daarbij is het gebouw aangepast aan tal van technische en praktische behoeften.

Nog maar zelden laten scholen zich iets gelegen liggen aan een mogelijk mandaat in het kader van een groter geheel. Vooral de eigen bedrijfsvoering telt. Zo niet bij de Hogeschool van Amsterdam. Met thema’s als klimaat en duurzaamheid stuurt ze de programmering voor het onderwijs aan en stimuleert ze de samenwerking tussen disciplines. Het Jakoba Mulderhuis is een gebouw dat door ruimte te bieden voor intelligentie, deze processen optimaal ondersteunt.

Renovaties gaan in de regel gepaard met veranderingen van functie of programma. Office Winhov combineert de renovatie van het Stadhuis van Leiden, een ontwerp van C.J. Blaauw uit 1935, bekwaam met de verdere ontwikkeling van het programma. Op basis van een typologische lezing voegt ze een nieuwe laag toe, in de vorm van een veelheid aan verspreide ingrepen die spannende verbindingen aangaan met het bestaande. Door de herinterpretatie van Blaauw’s betonskelet is het resultaat verrassend samenhangend.

In het vernieuwde Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (KMSKA) in Antwerpen creëerde KAAN Architecten een tweede museum met spierwitte expositieruimtes waarin daglicht van boven op hoogglansvloeren reflecteert. Critici roemen de intelligente ingreep waarmee de tien hedendaagse zalen zijn geplaatst op de vroeger plek van de binnenhoven. Over de museografische kwaliteiten lopen de meningen sterk uiteen. 

Vorige maand opende het Museum Arnhem zijn deuren na een verbouwing en uitbreiding die zes jaar duurden. Benthem Crouwel Architekten maakte van het museum een open kunstwerk dat zijn identiteit ontleent aan de relatie met het stuwwal landschap en de uiterwaarden aan de overzijde van de rivier.

Architectuur is een weerspiegeling van de gedachten, verwachtingen en angsten die een bepaalde tijd bepalen. Dat geldt in hoge mate voor Museum W dat deze maand in Weert is geopend. Tegenover de rationaliteit die het project kenmerkt, plaatst ontwerper Maurice Mentjens het onbewuste, het absurde en het paradoxale. Beide benaderingen combineert hij in zijn zoektocht naar architectonische betekenis.

Veel structuralistische gebouwen uit de periode 1965-80 worden met sloop bedreigd. Dat ze onder bepaalde voorwaarden wel degelijk een nieuw leven kunnen krijgen, bewijst het ontwerp van de Architekten Cie. voor Edge West in Amsterdam. Grootste kracht van dit ontwerp is het architectonische basisvocabulaire dat is ingezet voor het gebouw.

Deze week opent het vernieuwde en uitgebreide museum Singer Laren haar nieuwe Nardinczalen waarin de privéverzameling van Els Blokker-Verwer permanent getoond zal worden. Uit de realisatie spreekt een daadwerkelijk bekommernis om architectuur. Deze is door Bedaux de Brouwer Architecten niet gezocht in een spectaculaire vorm maar in een continuïteit met de bestaande gebouwen. Resultaat is een museum dat in dienst staat van architectuur en uitnodigt tot introspectie.

In hoeverre heeft het klimaatconcept het interieur van het gebouw beïnvloed? Hoe kun je kunst bewaren in de juiste omgeving en tegelijkertijd openstellen voor een groot publiek? Ik sprak erover met Gerard Dullemond van Heijmans.

Voordeel van zelfbouw is dat door het wegvallen van ontwikkelkosten in financiële zin ruimte ontstaat voor het realiseren van een surplus aan woonruimte en een grotere diversiteit in vormen van samenleven. Door conventionele elementen als trap en daklijst onder te brengen in onconventionele relaties, creëerde Architect Cees Nagelkerke in Amsterdam een buitengewoon woonhuis.

Met het deze week geopende Depotgebouw van MVRDV biedt Museum Boijmans van Beuningen bewoners en bezoekers van Rotterdam een nieuwe museale ervaring. Grote vraag is of het depot een spektakelstuk blijft of zich weet te ontwikkelen tot een collectieve ruimte waar bewoners en bezoekers actief bij zijn betrokken.

Opvallend onderdeel in de tentoonstelling West Side Stories van twee jaar geleden was het onderzoek naar binnenhoven door ArchitectuurMAKEN . Het was voor mij een reden nog eens een bezoek te brengen aan het huis dat dit bureau in 2016 bouwde. Door Corona kwam het daar pas deze zomer van.

Geen standaardrijhuis maar een huis dat geheel is afgestemd op jouw manier van wonen. Niet overgeleverd zijn aan de voorspelbare keuzes van corporaties en ontwikkelaars, maar baas zijn over je eigen huis. In veel Nederlandse steden zijn de afgelopen jaren met meer of minder succes locaties uitgegeven waarop bewoners hun woondroom kunnen najagen.

Veel steden hebben de komende jaren een grote woningbouwopgave te doen. Hoogbouw is beslist een van de antwoorden daarop. Door de nieuwe stedelijke vraag en de eisen van klimaat en ongelijkheid, krijgt deze opgave een nieuwe wending. The Muse in Rotterdam is hiervan een goed voorbeeld.

In onze naoorlogse wijken is de vraag naar combinaties van wonen en zorg urgent. Realisatie daarvan in de sociale sector is bepaald geen sinecure. Dat de efficiëntie die hiervoor in het bouwproces nodig is niet ten koste hoeft te gaan van architectonische kwaliteiten bewijst het project Westhovenplein in Den Haag door Architecten van Mourik.

Aan een kruising van een doorgaande weg met een fietspad in de polder Berkenwoude ligt een erf met boerderij. Achter op dit erf is een nieuw woonhuis gebouwd, op de plek waar zich eens de stal bevond. Het voormalige melkhuisje dat nu is ingericht als atelier, herinnert aan deze vroegere functie.