Middelkerke sloopt belangwekkend communicatiegebouw

Het Vlaams Architectuur Instituut organiseerde van 14 tot 17 oktober in Oostende (B) de derde editie van “het Festival van de Architectuur”. In het zelfde weekeinde werd in de badplaats Middelkerke in alle stilte een mooi communicatiegebouw uit 1939 afgebroken. Een gemiste kans volgens Marc Dubois.

Het voormalige RTT gebouw in Middelkerke, situatie 2019 Beeld Marc Dubois

Door Marc Dubois – Samen met het zendstation in Ruislede (Wingene) en het ontvangststation in Oudenburg vormde dit gebouw de infrastructuur van de Radio Maritieme Diensten, een onderdeel van de Regie van Telegraaf en Telefoon (RTT). In 1938-1939 werden twee 65 meters hoge zendmasten opgetrokken, evenals een bescheiden gebouw. De naam van de architect is onbekend, vermoedelijk iemand die binnen de RTT werkzaam was.

Het elegante lage paviljoen heeft een uitgesproken horizontale geleding en in de gebogen wand zijn cirkelvormige raamopeningen opgenomen, een venstertype met een maritieme connotatie dat erg ‘en vogue’ was tijdens het Interbellum. De hoge, rode zendmasten verdwenen in 2019, evenals het toeristische informatiepaneel met de duiding dat deze site een belangrijke pagina is geweest in de geschiedenis van de communicatie. 

De sloop van het voormalige RTT gebouw in Middelkerke op vrijdag 15 oktober 2021 Beeld Marc Dubois

Het gebouw is gelegen op een smalle reep begroeide duin, op 100 meter van de langste laan in deze badplaats, die nog steeds de naam draagt van Koning Leopold, en nabij de zeedijk met haar “Atlantic Wall”. Aan de andere zijde liggen op korte afstand de polders die stelselmatig worden volgebouwd. Van een uniek en uitgestrekt duinenlandschap is geen sprake meer, zonder expert te zijn kan men dit vaststellen. De zone rond het gebouw wordt omschreven als natuurgebied dat moet beantwoorden aan de Habitatrichtlijnen en moet passen in het VEN (Vlaams Ecologisch Netwerk) van de waardevolste en gevoeligste natuurgebieden in Vlaanderen. Dat men natuurgebieden met de grootste zorg dient te koesteren is terecht, maar het gaat om een restgebied, een terrein van nog geen twee voetbalvelden groot geprangd tussen twee wegen en villa’s. Stedenbouw met een hoog surrealistisch gehalte. 

Het terrein gelegen tussen twee wegen, villa’s en garages is een natuurgebied dat niet groter is dan twee voetbalvelden

De vereniging DOCOMOMO België, onderdeel van een internationaal netwerk voor de studie van het jong modern patrimonium, pleitte ervoor om deze getuigenis in de geschiedenis van de communicatie een nieuwe bestemming te geven in de sector van toerisme of natuureducatie. De milieuambtenaar van Middelkerke antwoordde in juli 2021 dat het gebouw gelegen is in een bijzonder plan van aanleg uit 2001 met als bestemming “natuurgebiedszone”. Het gebouw heeft als bestemming “zone voor gemeenschapsvoorzieningen met natuurgebiedszone als nabestemming”. Het gebouw uit 1939 staat niet in de weg om daar een natuureducatiepunt van te maken, het vraagt enkel om enige verbeelding. 

Het gemeentebestuur concludeert echter dat er geen andere optie was dan te slopen en het terrein terug te geven aan de natuur. Het gebouw was niet beschermd als monument, dus compleet volgelvrij verklaard. Een dergelijk statuut is aan de kust gelijk aan sloopwaardig. In het verleden fulmineerde Dedecker in krachtige bewoordingen tegen de toenemende verschraling aan onze kunst. De bouwpromotoren bepalen alles en enige waardering voor erfgoed is afwezig. Alles mag worden gesloopt en alle getuigenissen van een interessant verleden mogen worden vernietigd. Nu hij burgemeester is doet hij hetzelfde. Van cynisme gesproken ! 

Middelkerke verliest opnieuw een getuigenis uit het Interbellum en tevens een belangrijke pagina uit haar geschiedenis als locatie die in verbinding stond met de wereld. Alles wordt uitgewist in plaats van te gaan voor een zinvol hergebruik. Een compleet gemiste kans en een voorbeeld van onze wegwerpcultuur, nu in naam van natuurherstel.